گروه های خونی
گروههای خونی که به چهار دسته (O ,AB ,B ,A) تقسیم میشوند، در واقع بر اثر قرار گرفتن دو نوع پروتئین بنام آنتی ژن A. و آنتی ژن B. بر روی گلبولهای قرمز بوجود میآیند.
آنتی ژن های گروه های خونی بر سطح گلبول های قرمز قرار دارند و شامل ده ها نوع می شوند. مهمترین آنتی ژن های گروه های خونی، آنتی ژن هایA و B می باشند. برخی افراد آنتی ژن نوع A، برخی نوع B، برخی هر دو آنتی ژن A و B را دارا هستند و برخی نیز هیچ یک از این آنتی ژن ها را ندارند که به گروه خونی O معروف می باشند. به این ترتیب افراد مختلف در گروه های خونی AB ،B ،A و O قرار می گیرند.
بروز آنتی ژن های گروه های خونی تحت کنترل ژن های خاصی است و به ارث رسیدن آن ها از قوانین ژنتیک تبعیت می کند. بنابر این گروه خونی شما به آنچه که از والدین خود به ارث برده اید، بستگی دارد. درصد توزیع گروه های خونی در جمعیت های مختلف، متفاوت است. در ایران 38% افراد دارای گروه خونی O و 33% افراد دارای گروه خونی A و 22% افراد دارای گروه خونی B و تنها 7% افراد دارای گروه خونی AB می باشد. همه گروه های خونی با هم سازگار نیستند. دانستن گروه خونی هنگام دریافت و یا پیوند عضو از اهمیت بالایی برخوردار می باشد. دریافت خون نامتجانس و ناسازگار می تواند به واکنش شدید ایمنی و تخریب گسترده گلبول های قرمز، افت فشار خون، نارسایی کلیوی، شوک، لخته شدن خون، حمله قلبی، تشکیل لخته خون در ریه، سکته مغزی و حتی مرگ گیرنده خون بیانجامد.
سیستم RH (مثبت و منفی)
در سال 1940، “لندشتاینر” که کاشف گروه های اصلی خون بود، به همراه دستیار خود، “وینر” نشان دادند علاوه بر گروه خونی A و B و O، سیستم دیگری به نام Rh (ار- هاش) نیز وجود دارد. هر فردی که عامل Rh را روی گلبول های قرمز خود داشته باشد Rh مثبت و اگر نداشته باشد Rhمنفی است. حدود 85 تا 90% ایرانیان Rh مثبت و مابقی Rh منفی هستند.
سازگاری گروه های خون
گروه خونی O، به تمام گروه های خونی می تواند خون اهدا کند، اما فقط می تواند از گروه خونی O خون دریافت کند.
گروه خونی A، می تواند به گروه های AB و A خون اهدا کند و از گروه های خونی A و O خون دریافت کند.
گروه خونی B، می تواند به گروه های AB و B خون اهدا کند و از گروه های خونی B و O خون دریافت کند.
گروه خونی AB، تنها می تواند به گروه خونی AB خون اهدا کند، ولی از تمام گروه های خونی می تواند خون دریافت کند.
گویچه های سرخ گروه خونی O هیچ آنتی ژنی ندارند و دهنده عمومی محسوب می شوند. بنابراین در مواقع اضطراری می توان خون گروه O را به هر گروه خونی دیگری تزریق نمود. در یک حادثه منجر به خونریزی شدید، زمان بسیار مهم است و گاه نباید منتظر پیدا کردن خون هم گروه ماند و گاهی چه بسا جایز نیست حتی برای تعیین گروه خونی خود مصدوم نیز وقت را تلف کرد. در این گونه موارد، در دسترس بودن خون گروه O می تواند تنها راه نجات باشد. از طرفی دیگر فردی با گروه خونی AB می تواند در مواقع اضطراری با خیالی آسوده از همه گروه های خونی دیگر، خون دریافت کند (گیرنده عمومی)، زیرا پلاسمای گروه خونی AB بر ضد هیچ یک از گروه های خونی دیگر آنتی بادی ندارد. با همه این ها، در شرایط عادی، تمامی خون هایی را که برای تزریق بکار می بریم باید با خون گیرنده آن، هم گروه باشد و علاوه بر آن آزمایش سازگاری (کراس مچ) نیز برای آنها انجام شده باشد.
علت ایجاد گروه خونی A
نام گذاری گروههای خونی به این شکل صورت میپذیرد که اگر عامل آنتی ژن A. یا همان پروتئین A. بر روی گلبولهای قرمز فرد قرار داشته باشد، گروه خونی آن فرد از نوع گروه خونی A. خواهد بود.
علت ایجاد گروه خونی B
اگر عامل آنتی ژن B. یا همان پروتئین B. بر روی گلبولهای قرمزِ فرد قرار داشته باشد، گروه خونی آن فرد از نوعِ گروه خونیِ B. خواهد بود.
علت ایجاد گروه خونی AB
اگر هر دو عامل آنتی ژن A. و B. بر روی گلبولهای قرمزِ فرد قرار داشته باشند، گروه خونی آن فرد از نوعِ گروه خونیِ AB خواهد بود.
علت ایجاد گروه خونی O
اگر هیچیک از عاملهای آنتی ژن A. و B. بر روی گلبولهای قرمزِ فرد قرار نداشته باشند، گروه خونی آن فرد از نوعِ گروه خونیِ O. خواهد بود.
سازگاری گروههای خونی
در یک حادثه منجر به خونریزی شدید، زمان بسیار مهم است و گاه نباید منتظر پیدا کردن خون هم گروه ماند و گاهی چه بسا جایز نیست حتی برای تعیین گروه خونی خود مصدوم نیز وقت را تلف کرد. در این گونه موارد، در دسترس بودن خون گروه O. میتواند تنها راه نجات باشد.
گروه خونی A، میتواند به گروههای AB و A. خون اهدا کند و از گروههای خونی A. و O. خون دریافت کند.
گروه خونی B، میتواند به گروههای AB و B. خون اهدا کند و از گروههای خونی B. و O. خون دریافت کند.
گروه خونی AB، فردی با گروه خونی AB میتواند در مواقع اضطراری با خیالی آسوده از همه گروههای خونی دیگر، خون دریافت کند (گیرنده عمومی)، زیرا پلاسمای گروه خونی AB بر ضد هیچ یک از گروههای خونی دیگر آنتی بادی ندارد.
تغذیه
گروه خونی O چه چیزهایی بخورند؟
• هر چند از لبنیات و تخم مرغ باید پرهیز شود، اما این افراد میتوانند گه گاهی از موادی مانند کره، پنیر و شیر سویا استفاده کنند.
• آجیل به خصوص تخمه کدو تنبل و مغز گردو
• حبوبات مانند لوبیا و نخود
• گرچه بهتر است اغلب از غلات پرهیز شود، اما میتوانند از بعضی از موارد مانند جو، گندم سیاه و برنج استفاده کنند. به جز چند سبزی، میتوانند از اغلب سبزیجات مانند گوجه فرنگی، سیر، ترب کوهی، کلم بروکلی، بامیه، پیاز، جعفری، فلفل قرمز، سیب زمینی، کدو حلوایی و شلغم استفاده کنند.
• اکثر میوهها مانند آلو، انجیر، گریپ فروت و بیشتر انواع توتها
• بعضی چاشنیها مانند نمک ید دار، کاری، فلفل هندی
• عسل، شکلات، کاکائو
افراد دارای گروه خونی O چه چیزهایی را نباید بخورند؟
• برخی از آجیلها مانند بادام زمینی و پسته
• بعضی از حبوبات مانند عدس و عدس قرمز
• غلات مانند ذرت، بلغور، گندم سفید و سبوس
• بعضی از سبزیجات مانند کلم، گل کلم، جوانه یونجه، سیب زمینی، بادمجان، آووکادو و تره فرنگی
• بعضی از میوهها مانند خربزه، پرتقال، نارنگی، توت فرنگی، تمشک، ریواس و نارگیل
• بعضی از چاشنیها مانند فلفل سفید و سیاه، سرکه، دارچین، ذرت ترشی، جوز هندی، وانیل، ترشی و سس مایونز
• چای سیاه و قهوه