سندرم روده تحریک پذیر
سندرم روده تحریک پذیر یکی از اختلالات رایج روده بزرگ است. این مشکل خود را با گرفتگی و دردهای شکمی، نفخ، اسهال و یبوست نشان می‌دهد. سندرم روده تحریک پذیر نیاز به مراقبت طولانی مدت دارد و در دسته بیماری‌های مزمن قرار می‌گیرد. برای کنترل این بیماری لازم است فرد رژیم غذایی خود را تغییر دهد و برای مشاوره و مصرف دارو به پزشک مراجعه کند. این بیماری مسائل اذیت کننده‌ای را برای فرد به وجود می‌آورد که او را ناراحت می‌کند. اما برخلاف کولیت و بیماری کرون که از بیماری‌های التهابی روده هستند، بافت روده را تغییر نمی‌دهد و تاثیری در بالا رفتن درصد احتمال ابتلا به سرطان روده بزرگ ندارد. در ادامه این مطلب بیشتر با این بیماری آشنا خواهیم شد.
سندرم روده تحریک‌پذیر یا آی‌بی‌اِس نوعی اختلال در عملکرد روده است که با درد مزمن در ناحیه شکم، احساس ناراحتی، نفخ و تغییرات در عادات روده‌ای، بدون هرگونه علت ارگانیک دیگری، مشخص می‌شود.
اگرچه این بیماری جزو شرایط مزمن و طولانی مدت در نظر گرفته می‌شود، اما نشانه‌های آن در طول سال‌ها تغییر پیدا می‌کند. علی رغم ناراحتی‌های مزمنی که توسط IBS ایجاد می‌شود، چنین شرایطی برای اکثر بیماران به عوارض جدی منجر نمی‌شود، اسهال یا یبوست می‌توانند علامت غالب باشند که ممکن است به صورت متناوب ظاهر شوند.
نشانه‌های سندرم روده تحریک پذیر
- تغییر در عادت‌های اجابت مزاج
- درد شکمی و گرفتگی شکم. اغلب بعد از اجابت مزاج تسکین پیدا می‌کند
- بعد از رفتن به دستشویی، بیمار ممکن است احساس کند روده کاملا خالی نشده است.
- گاز اضافی
- عبور مخاط از رکتوم
- نیاز ضروری و اورژانسی به دستشویی
- تورم یا نفخ در شکم
عوامل دخیل در ابتلای افراد به IBS
محرک‌های سندرم روده تحریک پذیر (IBS)
کدام محرک‌های غذایی باعث نفخ یا گرفتگی می‌شوند
- محصولات لبنی
- آدامس‌های عاری از قند
- برخی از شکلات‌ها
- محصولات کافئین دار
سندرم روده تحریک پذیر چه نشانه‌هایی دارد؟
این بیماری نشانه‌های مختلفی دارد و در بدن هرکس خود را به یک شکل نشان می‌دهد. علائم این بیماری به بیماری‌های دیگر هم شباهت دارد و ممکن است فرد در تشخیص آن دچار مشکل شود به همین دلیل حتما باید به پزشک مراجعه کرد.
از علائم این سندروم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- درد شکمی، گرفتگی یا نفخ
- گازهای اضافی روده
- اسهال یا یبوست، گاهی اوقات این مشکلات به صورت متناوب رخ می‌دهند.
- وجود مخاط در مدفوع
این علائم در افراد مبتلا به این بیماری در بعضی از زمان‌ها بدتر می‌شود و گاهی کاملا از بین می‌روند و ناپدید می‌شوند. اگر وضعیت روده شما دائما در حال تغییر است یا دارای علائمی که به آن‌ها اشاره شد هستید به پزشک مراجعه کنید.
یک سری علائم دیگر مانند کاهش وزن ناگهانی، خونریزی مقعدی و دردهای شکمی نشانه‌های خطرناک‌تری هستند و ممکن است نشان دهنده بیماری‌های جدیتری باشند. با مشاهده این علائم برای جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های التهابی روده و سرطان روده بزرگ به پزشک مراجعه کنید و با مشورت او از دارو برای تسکین دردهایتان استفاده کنید.
علل مختلف
علت دقیق سندرم روده تحریک پذیر ناشناخته است. در دیواره ی روده ها آستری از لایه های عضلانی وجود دارند که این ماهیچه ها با ریتم هماهنگی منقبض و منبسط می شوند که این ریتم در هنگام انتقال غذا از معده به سمت انتهای روده و نهایتاً رکتوم، ایجاد می شود.
اگر دچار سندرم روده تحریک پذیر هستید انقباض های روده تان قوی تر و طولانی تر از حد نرمال می باشند و غذا با فشار بیشتر و سریع تر از روده عبور کرده و در نهایت منجر به تولید گاز، نفخ و اسهال خواهد شد.
همچنین در برخی موارد بر عکس این حالت اتفاق می افتد یعنی غذا به آهستگی از روده عبور کرده و در نتیجه مدفوع سفت و خشک می شود. نارسایی های سیستم عصبی و نارسایی های کولون نیز در ظهور چنین ناراحتی هایی دخیل هستند.
به دلایلی که هنوز روشن نیستند، چنان چه شما مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر(IBS) باشید به برخی محرک ها که دیگران را ناراحت نمی سازند، شدیدتر عکس العمل نشان می دهید. این محرک ها می توانند شامل گاز یا فشار بر روده ها ناشی از برخی غذاهای خاص، داروها و یا احساسات مختلف باشند.
افراد در معرض IBS
هرفردی شرایط دچار شدن به سندرم روده تحریک پذیر را دارد اما به شکل معمول این اختلال در زنان بیشتر از مردان رایج میباشد.در کسانی که سابقه خانوادگی ابتلا به IBS وجود دارد احتمال بروز این اختلال بیشتر میباشد. این بیماری در اواخر 20 سالگی بروز پیدا می کند. احتمال ابتلا افراد بعد از 50 سالگی به سندرم روده تحریک پذیر ، امری نادر است . IBS گاهی همراه با استرس یا افسردگی وجود دارد.
زمان مراجعه به پزشک جهت سندرم روده تحریک پذیر
در شرایط مواجهه با علائم سندرم روده تحریک پذیرحتما باید به پزشک مراجعه کرد تا دلایل دچار شدن به این بیماری تشخیص داده شود. پزشک بیشتر بیماری را با مطرح ساختن پرسش‌هایی در زمینه علائم به درستی تشخیص می‌دهد، با این حال آزمایش‌های بیشتر گاهی به برای تشخیص افتراقی و از میدان حدس خارج کردن دیگر عارضه‌های دیگر انجام می‌شود. همچنین در صورت احساس افسردگی یا اضطراب باید به پزشک عمومی مراجعه شود؛ چون این مشکلات به ندرت بدون درمان شدن بهبود می‌یابند و شاید سبب تشدید علائم بیماری روده تحریک پذیر شوند.
درصورت رویارویی با علائم دیگری مانند کاهش وزن غیرقابل توضیح، تورم یا برجستگی در ناحیه شکم یا مقعد، دفع خون یا نشانه های کم خونی نیز باید بدون معطلی به پزشک مراجعه کرد، چون این موارد گاهی اوقات نشانه عارضه ای جدی‌تر هستند.